निओडीमियम: थोडीशी पार्श्वभूमी
1885 मध्ये ऑस्ट्रियन रसायनशास्त्रज्ञ कार्ल ऑर फॉन वेल्स्बॅक यांनी निओडीमियमचा शोध लावला होता, जरी त्याच्या शोधामुळे काही वाद निर्माण झाले होते - धातू नैसर्गिकरित्या त्याच्या धातूच्या स्वरूपात आढळू शकत नाही आणि ते डिडिमियमपासून वेगळे केले पाहिजे.
रॉयल सोसायटी ऑफ केमिस्ट्रीच्या नोंदीनुसार, हे एक अद्वितीय धातू आहे की नाही याबद्दल रसायनशास्त्रज्ञांमध्ये शंका निर्माण झाली. तथापि, निओडीमियमला ​​स्वतःच्या अधिकारात एक घटक म्हणून मान्यता मिळण्यास फार काळ लोटला नाही. धातूचे नाव ग्रीक "neos didymos" वरून पडले आहे, ज्याचा अर्थ "नवीन जुळे" आहे.
निओडीमियम स्वतःच सामान्य आहे. किंबहुना, पृथ्वीच्या कवचात ते शिसेपेक्षा दुप्पट आणि तांब्यापेक्षा निम्मे सामान्य आहे. हे सामान्यत: मोनाझाईट आणि बास्टनासाइट धातूपासून काढले जाते, परंतु ते आण्विक विखंडनाचे उप-उत्पादन देखील आहे.

निओडीमियम: मुख्य अनुप्रयोग
नमूद केल्याप्रमाणे, निओडीमियममध्ये आश्चर्यकारकपणे मजबूत चुंबकीय गुणधर्म आहेत, आणि वजन आणि व्हॉल्यूमनुसार सध्या उपलब्ध असलेले सर्वात मजबूत दुर्मिळ पृथ्वी चुंबक तयार करण्यासाठी वापरले जाते. प्रसोओडीमियम, आणखी एक दुर्मिळ पृथ्वी, देखील अशा चुंबकांमध्ये आढळते, तर उच्च तापमानात निओडीमियम चुंबकाची कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी डिस्प्रोसियम जोडले जाते.
निओडीमियम-लोह-बोरॉन चुंबकांनी सेल फोन आणि संगणकासारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या अनेक मुख्य आधारांमध्ये क्रांती केली आहे. रॉयल सोसायटी ऑफ केमिस्ट्रीनुसार, हे चुंबक अगदी लहान आकारातही किती शक्तिशाली आहेत त्यामुळे, निओडीमियममुळे अनेक इलेक्ट्रॉनिक्सचे सूक्ष्मीकरण शक्य झाले आहे.
काही उदाहरणे देण्यासाठी, एपेक्स मॅग्नेट नोंदवतात की जेव्हा रिंगर शांत केला जातो तेव्हा निओडीमियम मॅग्नेट मोबाइल उपकरणांमध्ये लहान कंपनांना कारणीभूत ठरतात आणि केवळ निओडीमियमच्या मजबूत चुंबकीय गुणधर्मांमुळेच एमआरआय स्कॅनर मानवी शरीराच्या आतील भागाचे अचूक दृश्य तयार करू शकतात. रेडिएशन न वापरता.
आधुनिक टीव्हीमध्ये ग्राफिक्ससाठीही हे चुंबक वापरले जातात; ते जास्तीत जास्त स्पष्टता आणि वर्धित रंगासाठी योग्य क्रमाने इलेक्ट्रॉन्सना स्क्रीनवर अचूकपणे निर्देशित करून चित्र गुणवत्ता सुधारतात.
याव्यतिरिक्त, पवन टर्बाइनमध्ये निओडीमियम हा एक महत्त्वाचा घटक आहे, जो टर्बाइनची शक्ती वाढवण्यासाठी आणि वीज निर्माण करण्यात मदत करण्यासाठी निओडीमियम चुंबक वापरतात. डायरेक्ट-ड्राइव्ह पवन टर्बाइनमध्ये धातू सर्वात जास्त आढळतो. हे कमी वेगाने कार्य करतात, ज्यामुळे पवन शेतांना पारंपारिक पवन टर्बाइनपेक्षा जास्त वीज निर्माण करता येते आणि त्या बदल्यात जास्त नफा मिळतो.
मूलत:, निओडीमियमचे वजन जास्त नसल्यामुळे (जरी ते लक्षणीय प्रमाणात शक्ती निर्माण करत असले तरी) एकूण डिझाइनमध्ये कमी भाग असतात, ज्यामुळे टर्बाइन अधिक कार्यक्षम ऊर्जा उत्पादक बनतात. पर्यायी ऊर्जेची मागणी जसजशी वाढत जाईल तसतशी निओडीमियमची मागणीही वाढणार आहे.